کلاهش پس معرکه است .

در زمان گذشته ، معمول بود که شعبده باز ها در سر چهارراه ها ، معرکه می گرفتند یعنی هنرها و شعبده بازی های خود را به تماشاچیان نشان می دادند و از آنان ، مبلغی دریافت می کردند . به این ترتیب که شعبده باز در وسط چهارراه سفره ای پهن می کرد و با کمک دستیارش ، مشغول شعر خوانی و سوال و جواب می شد . اطراف این سفره تا مسافت یکی دو متر ، کاملا باز بود و جزو حریم معرکه گیر محسوب می شد که هنگام انجام برنامه ، در آن رفت و آمد می کرد .
خارج از این محوطه ، تماشاچیان ، دایره وار می ایستادند و هنر نمایی معرکه گیر را تماشا می کردند . چنان چه بر تعداد تماشاچیان افزوده می شد ، معرکه گیر ، صف های اول و دوم و سوم را مجبور می کرد بنشینند تا بقیهی تماشاچیان که دیرتر رسیده و در عقب جمعیت ایستاده بودند ، بتوانند بساط معرکه گیری را ببینند و از شیرین کاری های معرکه گیر استفاده کنند .
گاهی اوقات اتفاق می افتاد یکی از تماشاچیان که در صف جلو نشته بود ، با اطرافیان اختلاف پیدا می کرد و یا رفتاری از او سر می زد که موجب حواس پرتی معرکه گیر و برهم خوردن نظم می شد . در این مواقع ، یکی از تماشاچیان برای برطرف کردن مشکل ، کلاه آن شخص مزاحم را که در صف اول نشسته بود ، بر می داشت و به خارج از دایره یعنی پس معرکه پرتاب می کرد .
پیداست شخص زاحم که کلاهش پس معرکه افتاده بود ، برای بدست آوردن کلاهش ، به ناچار از معرکه خارج می شد و دیگران جایش را می گرفتند و دیگر نمی توانست به صف اول باز گردد .
از همین دوران بود که « کلاهش پس معرکه است » به صورت ضرب المثل در آمد و در موارد مشابه و هنگامی که شخص در اموری که افراد زیادی شرکت دارند ، با وجود تلاش و فعالیت خستگی ناپذیر ، به مقصود نمی رسد ، به کار می رود .